Zbliża się czas majówek, które chętnie spędzamy na łonie natury. Wielu z nas wybierze się do lasu. Zachowajmy ostrożność, szczególnie przy ładnej pogodzie – polskie lasy są szczególnie narażone na pożary, a większość z nich prowokujemy sami.
Lasy w Polsce charakteryzują się wysokim zagrożeniem pożarowym, jednym z najwyższych w Europie.Ze względu na opady deszczu w ostatnich dniach sytuacja pożarowa lasów wygląda dobrze. Wystarczy jednak kilka ciepłych dni, aby ściółka w naszych lasach była sucha jak kartka papieru – ostrzega Adam Wasiak, dyrektor generalny Lasów Państwowych.
Od początku roku (do 27 kwietnia włącznie) w lasach powstało 1825 pożarów, tylko w marcu aż 1056. W tym samym okresie w ubiegłym roku było ich 828. Najwięcej pożarów wybuchło w województwach mazowieckim (335), śląskim (228) i świętokrzyskim (214).
37% wszystkich pożarów wybuchło na terenach zarządzanych przez Lasy Państwowe. Objęły 250 ha powierzchni. Dzięki sprawnemu systemowi wykrywania pożarów, przeciętna powierzchnia jednego pożaru wynosi tylko 0,37 ha. Jednak straty z tego tytułu i tak są dotkliwe. Do tej pory wyniosły prawie 1 mln zł.
Za ponad 90% pożarów lasów odpowiadają ludzie. Umyślne podpalenia i nieostrożność z ogniem to tylko niektóre, choć przeważające, przyczyny ich powstawania. Jednym z częstych powodów jest również przenoszenie się ognia z płonących łąk i nieużytków. Proceder wypalania traw w województwie mazowieckim jest bardzo dużym problemem. W tym roku odnotowano już ponad 5 tys. pożarów traw, a w latach 2012-2013 16,5 tys., w których spłonęło ponad 8 tys. ha. Głównie płonęły nieużytki w powiatach: radomskim (606 pożarów w tym roku), piaseczyńskim (556), wołomińskim (530), szydłowieckim (293), otwockim (268) oraz w Warszawie (307). Straty spowodowane przez ogień szacowane są na ok. 1,6 mln zł.
W związku ze skalą problemu, wojewoda mazowiecki razem z Komendą Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej drugi rok z rzędu prowadzą kampanię społeczną „NIE! dla wpalania traw na Mazowszu”, której celem jest przede wszystkim edukacja młodzieży, rolników i mieszkańców terenów wiejskich. W ramach akcji strażacy wzięli udział w lekcjach w szkołach oraz w szkoleniach dla rolników, podczas których przestrzegano przed skutkami wypalania traw i sankcjami, jakie za to grożą. W kampanię zaangażowani są również policjanci, którym w wyniku wzmożonych działań prewencyjnych, udało się zatrzymać dwóch podpalaczy z Szydłowca. Straż pożarna przygotowała także materiały edukacyjne w postaci plakatów i spotu filmowego. Jak każdej wiosny, także i w tym roku leśnicy apelują o zachowanie szczególnej ostrożności w lesie i poza nim.
– Sprawcom podpaleń grozi grzywna do 5 tys. zł, a w przypadku spowodowania pożaru stanowiącego zagrożenie dla życia, zdrowia czy mienia, od roku do 10 lat więzienia. Zakaz wypalania traw jest również jednym z unijnych „Wymogów dobrej kultury rolnej” – przypomniał Jacek Kozłowski, wojewoda mazowiecki.
Ochrona przeciwpożarowa w lasach
Z każdym rokiem w jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych poprawia się sprawność działania systemu ochrony przeciwpożarowej lasu. Wiąże się to jednak z dużymi nakładami finansowymi, jakie co roku Lasy Państwowe przeznaczają na ochronę przeciwpożarową. W 2014 r. zaplanowano na ten cel ok. 90 mln zł.
– Ministerstwo Środowiska stara się wspierać działania służące poprawie bezpieczeństwa pożarowego w lasach. Dotychczas na ten cel przekazaliśmy Lasom Państwowym, ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, blisko 118 mln zł. Ze środków tych zrealizowano ponad 170 umów. Przekazane pieniądze pozwoliły m.in. na wyposażenie nadleśnictw w ok. 300 samochodów służących do zwalczania pożarów, budowę systemów obserwacji naziemnej oraz systemów szybkiego reagowania, a także budowę zbiorników przeciwpożarowych – informuje Maciej Grabowski, minister środowiska.
Dziś do walki z żywiołem leśnicy mają do dyspozycji 656 punktów obserwacji naziemnej, 6 samolotów patrolowych, 28 gaśniczych, 7 śmigłowców. Na terenach leśnych prowadzone są, w ramach działań profilaktycznych, prace gospodarcze ograniczające rozprzestrzenianie się pożarów lasu.
Zdecydowanej poprawie uległa sieć łączności alarmowej. Istniejący system łączności pozwala na szybkie alarmowanie jednostek PSP o zauważonych pożarach lasu. Na koniec 2013 r. na terenach leśnych znajdowało się 12103 punkty poboru wody. Nadleśnictwa dysponują też m.in. 382 lekkimi samochodami pożarniczymi, 13 samochodami średnimi i ciężkimi, 262 motopompami.
Co wolno w lesie?
Jak się zachowywać, aby las był bezpieczny?Przede wszystkim w lesie nie należy używać ognia,a ogniska wolno palić tylko w miejscach wyznaczonych – po uzgodnieniu z miejscowym leśniczym. Ta konsultacja z leśnikiem jest konieczna, bo w przeciwnym razie osoba, która obserwuje las z wieży lub na monitorze, może wziąć nasze ognisko za pożar i skierować na miejsce jednostki ratunkowe. Koszty takiej interwencji są bardzo wysokie. Jeśli wyznaczonego miejsca ogniskowego nie ma, to przy rozpalaniu ogniska trzeba zachować odległość 100 m od granicy lasu.
Ważne jest, aby czytać leśne tablice– informują one o zagrożeniach, czasem pokazują, że ten fragment lasu jest niedostępny. W przypadku katastrofalnego zagrożenia pożarami, wprowadzane są okresowe zakazy wstępu do lasu. To, czy las, do którego się wybieramy, nie jest objęty zakazem wstępu, możemy sprawdzić na stronie internetowej. Informacja o zakazach jest także podawana w ogłoszeniach umieszczanych w terenie zagrożonym, w lokalnych mediach, a także na stronie internetowej DGLP w Warszawie.
Coraz mniej śmieci w lesie
Pamiętajmy również, aby nie śmiecić w lesie. Walka z zaśmiecaniem lasów i neutralizacja jego skutków generuje znaczne koszty, a także angażuje liczne grono leśników. Z naszych lasów usuwa się rocznie ponad 100 tys. metrów sześciennych śmieci – taka ilość zmieściłaby się w tysiącu załadowanych po brzegi wagonów kolejowych. – Likwidacja nielegalnych wysypisk kosztuje Lasy Państwowe rocznie około 16 milionów złotych. Prawie drugie tyle leśnicy wydają na działania prewencyjne i edukacyjne, chroniące lasy przed zaśmiecaniem. Patrząc na dane z ubiegłego roku obserwuje się niewielką tendencję malejącą w ilości zbieranych śmieci – podsumowuje Adam Wasiak.
Również Ministerstwo Środowiska prowadzi kampanie edukacyjne promujące dobre praktyki w zakresie gospodarki odpadami. – Aby zwiększyć poziom recyklingu i segregacji odpadów przez mieszkańców, konieczny jest nie tylko rozwój niezbędnej infrastruktury, ale też edukacja społeczeństwa. Planowana na 2014 ogólnopolska kampania promująca właściwe postępowanie z odpadami jest kontynuacją dotychczasowych działań edukacyjno–informacyjnych Ministerstwa Środowiska – mówi minister Grabowski.
Przypomnijmy – MŚ prowadziło ogólnopolskie kampanie edukacyjno-informacyjna w mediach „Nie zaśmiecaj swojego sumienia” (2010-2011), „Nasze śmieci” (2012), „naszesmieci.pl” (2013), „Ekodzieciaki.pl” (2013).
Od czerwca 2013 r. funkcjonuje przy wojewodzie mazowieckim zespół monitorujący wdrażanie Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, której jednym z głównych celów jest wyeliminowanie problemu zanieczyszczania przyrody. Do głównych zadań zespołu należy: wyznaczanie obszarów szczególnie zagrożonych procederem wywożenia odpadów do lasów, monitorowanie ilości i objętości nielegalnych wysypisk śmieci oraz wytypowanie gmin o wysokim stopniu ryzyka w zakresie funkcjonowania nowego systemu. W I kwartale 2014 r. funkcjonariusze policji oraz straży rybackiej zlokalizowali na terenie Mazowsza 19 nielegalnych wysypisk śmieci. W ramach prac zespołu będą w dalszym ciągu prowadzone kontrole Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska oraz działania edukacyjne Kuratorium Oświaty w Warszawie i organizacji pozarządowych. Zalegające śmieci to w dużej części materiały łatwopalne, których obecność w lesie zwiększa ryzyko występowania pożaru.
informacja prasowa
29 kwietnia 2014 r.
Dodatkowe informacje:
Paweł Mikusek, Rzecznik Prasowy Ministerstwa Środowiska
tel. 693 100 798; media@mos.gov.pl
Anna Malinowska, Rzecznik Prasowy Lasów Państwowych
tel. 600 497 597, anna.malinowska@lasy.gov.pl
Ivetta Biały, Rzecznik Prasowy Wojewody Mazowieckiego
tel. 696 652 782; rzecznik@mazowieckie.pl
